Khám phá tỷ số P/E: Từ ý tưởng cơ bản đến ứng dụng thực tế

Là một trong những chỉ số quan trọng khi đầu tư vào cổ phiếu, tỷ lệ giá trên lợi nhuận (còn gọi là P/E) thường được các cố vấn đầu tư đề cập. Họ sẽ sử dụng dữ liệu tỷ lệ P/E lịch sử của công ty, kết hợp với giá cổ phiếu hiện tại, để suy luận giá hợp lý của cổ phiếu. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu sâu về khái niệm tỷ lệ P/E, phương pháp tính toán và ứng dụng của nó trong quyết định đầu tư.

Định nghĩa và tính toán tỷ số P/E

P/E, còn được gọi là tỷ lệ giá trên lợi nhuận, là một chỉ số quan trọng để đánh giá giá trị cổ phiếu. Nó phản ánh thời gian mà nhà đầu tư cần để thu hồi chi phí đầu tư, do đó thường được sử dụng để xác định xem cổ phiếu có bị định giá cao hay thấp.

Lấy một công ty công nghệ nào đó làm ví dụ, nếu tỷ lệ P/E hiện tại của nó khoảng 15, điều này có nghĩa là công ty đó cần 15 năm để kiếm được lợi nhuận tương đương với giá trị thị trường hiện tại, hoặc nhà đầu tư cần 15 năm để thu hồi vốn.

Có hai phương pháp chính để tính toán tỷ lệ giá trên thu nhập.

1. Giá cổ phiếu chia cho lợi nhuận trên mỗi cổ phiếu (EPS)
2. Giá trị thị trường của công ty chia cho lợi nhuận ròng thuộc về cổ đông phổ thông

Thông thường, chúng tôi sử dụng phương pháp đầu tiên để tính toán. Ví dụ, giả sử giá cổ phiếu của một công ty là 100 nhân dân tệ, và lợi nhuận mỗi cổ phiếu năm ngoái là 6.7 nhân dân tệ, thì tỷ lệ giá trên thu nhập của nó sẽ là 100/6.7≈14.9.

Phân loại tỷ lệ giá trên lợi nhuận (P/E)

Dựa vào dữ liệu lợi nhuận trên mỗi cổ phiếu (EPS) khác nhau, tỷ lệ giá trên lợi nhuận có thể được chia thành các loại như sau:

1. P/E tĩnh: sử dụng EPS của năm trước.
2. Tỷ lệ P/E điều chỉnh: Tính toán theo tổng EPS của bốn quý gần nhất.
3. P/E động: Tính toán bằng cách sử dụng EPS dự kiến cho năm tới.

Ví dụ như: Giả sử một công ty vừa công bố báo cáo tài chính quý đầu tiên năm 2023, EPS là 3 nhân dân tệ, trong khi EPS của quý 2 đến quý 4 năm 2022 lần lượt là 4 nhân dân tệ, 4.5 nhân dân tệ và 5 nhân dân tệ.

• P/E tĩnh = Giá cổ phiếu hiện tại / Tổng EPS năm 2022
• P/E động = Giá cổ phiếu hiện tại / (3 + 4 + 4.5 + 5)
• P/E động = Giá cổ phiếu hiện tại / EPS dự kiến cho năm 2023

Cần lưu ý rằng, do sử dụng dữ liệu ước tính, tỷ lệ P/E động thường không chính xác bằng hai phương pháp còn lại.

Làm thế nào để xác định tính hợp lý của tỷ lệ P/E

Để đánh giá xem tỷ lệ P/E của một công ty có hợp lý hay không, thường có hai phương pháp:

1. So sánh trong cùng ngành: So sánh tỷ lệ giá trên thu nhập của công ty mục tiêu với các công ty khác trong cùng ngành.
2. So sánh dữ liệu lịch sử: So sánh tỷ số P/E hiện tại của công ty mục tiêu với mức lịch sử của nó.

Ví dụ, khi so sánh tỷ lệ giá trên lợi nhuận của một công ty công nghệ, chúng ta có thể so sánh nó với các công ty khác trong cùng ngành. Giả sử tỷ lệ giá trên lợi nhuận hiện tại của công ty là 15, trong khi công ty A trong cùng ngành là 12 và công ty B là 20, thì định giá của công ty này ở mức trung bình.

Ngoài ra, chúng ta cũng có thể quan sát xu hướng lịch sử của tỷ lệ giá trên lợi nhuận của công ty này. Nếu tỷ lệ giá trên lợi nhuận hiện tại thấp hơn mức 90% trong 5 năm qua, điều đó có thể có nghĩa là giá cổ phiếu hiện tại tương đối rẻ.

Sử dụng tỷ lệ giá trên lợi nhuận để đưa ra quyết định đầu tư

biểu đồ dòng chảy P/E

Biểu đồ dòng chảy P/E là một công cụ trực quan để hiển thị tình hình định giá cổ phiếu. Nó vẽ nhiều đường trên biểu đồ giá cổ phiếu, mỗi đường đại diện cho các mức P/E khác nhau.

Công thức tính: Giá cổ phiếu = EPS x Tỷ lệ P/E

Thông thường, đường ở trên cùng đại diện cho tỷ lệ giá trên lợi nhuận cao nhất trong lịch sử, còn đường ở dưới cùng đại diện cho tỷ lệ giá trên lợi nhuận thấp nhất trong lịch sử. Nếu giá cổ phiếu hiện tại nằm trong khu vực thấp hơn, có thể điều đó có nghĩa là cổ phiếu bị định giá thấp, có thể là một thời điểm mua vào tốt. Nhưng hãy nhớ rằng điều này không đảm bảo rằng giá cổ phiếu sẽ tăng lên, vì có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến giá cổ phiếu.

Mối quan hệ giữa P/E và giá cổ phiếu

Cần lưu ý rằng không có mối liên hệ tất yếu giữa tỷ lệ P/E cao hay thấp và sự tăng giảm của giá cổ phiếu. Cổ phiếu có tỷ lệ P/E thấp không nhất thiết sẽ tăng giá, và cổ phiếu có tỷ lệ P/E cao cũng không nhất thiết sẽ giảm giá. Các nhà đầu tư sẵn sàng trả giá cao cho một số cổ phiếu thường là vì họ lạc quan về triển vọng phát triển trong tương lai của công ty.

Hạn chế của tỷ lệ P/E

Mặc dù tỷ lệ giá trên lợi nhuận (P/E) được sử dụng rộng rãi, nhưng nó cũng có một số hạn chế:

1. Bỏ qua ảnh hưởng của khoản nợ: Tính toán tỷ lệ P/E chỉ xem xét giá trị cổ phần mà không xem xét tình hình nợ của công ty.
2. Khó xác định chính xác cao thấp: Mức giá trên thu nhập có thể bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố, chẳng hạn như đặc điểm ngành, tính tăng trưởng của công ty, v.v.
3. Không thể đánh giá doanh nghiệp chưa có lợi nhuận: Đối với những doanh nghiệp chưa có lợi nhuận, không thể sử dụng tỷ số P/E để định giá.

So sánh giữa tỷ lệ P/E và các chỉ số định giá khác

Ngoài tỷ lệ P/E, còn có các chỉ số định giá thường dùng khác, như tỷ lệ P/B và tỷ lệ P/S. Dưới đây là sự so sánh ngắn gọn của chúng:

• Tỷ lệ giá trên thu nhập (PE): Áp dụng cho các công ty có lợi nhuận ổn định
• Tỷ lệ giá trên giá trị sổ sách (PB): áp dụng cho các công ty trong ngành chu kỳ
• Tỷ lệ giá bán (PS): Áp dụng cho các công ty chưa có lợi nhuận

Hiểu rõ các đặc điểm và phạm vi áp dụng của các chỉ số định giá này sẽ giúp các nhà đầu tư đánh giá giá trị công ty một cách toàn diện hơn.

Sau khi nắm vững khái niệm và phương pháp tính toán tỷ lệ giá trên lợi nhuận, nhà đầu tư có thể áp dụng nó vào các khoản đầu tư thực tế, tìm kiếm cổ phiếu phù hợp với chiến lược đầu tư của mình. Cần lưu ý rằng giao dịch hợp đồng chênh lệch (CFD) cung cấp cho nhà đầu tư cơ hội giao dịch hai chiều, so với các phương thức đầu tư truyền thống, có một số lợi thế nhất định, có thể thực hiện giao dịch bất cứ lúc nào và ở bất cứ đâu.

Tóm lại, tỷ lệ giá trên lợi nhuận (P/E) là một chỉ số định giá quan trọng, đóng vai trò quan trọng trong quyết định đầu tư. Tuy nhiên, các nhà đầu tư cũng nên xem xét tổng thể các yếu tố khác như tình hình tài chính của công ty, triển vọng ngành, kinh tế vĩ mô, v.v. để đưa ra quyết định đầu tư toàn diện và hợp lý hơn.