Cuộc chiến “Road Wars” trên thị trường dự đoán Crypto: Cánh cửa tuân thủ chật hẹp đối đầu với vùng tự do rộng lớn

Thị trường dự đoán tiền mã hóa đã chứng kiến sự thay đổi sâu sắc trong hai năm trở lại đây, vượt xa cả một thập kỷ kể từ khi hình thành.

Đây từng là một trong những “chén thánh” đầu tiên của Web3—một tầm nhìn về “giả kim thông tin” nhằm chuyển hóa trí tuệ tập thể thành xác suất thuần túy. Tuy nhiên, trong nhiều năm, lĩnh vực này vẫn chỉ là một “đồ chơi phi tập trung” với thanh khoản hạn chế và nhiều rào cản.

Điều đó đã không còn đúng nữa.

Polymarket đã thiết lập kỷ lục khối lượng giao dịch mới trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ 2024 (dù hạn chế người dùng Mỹ), với tỷ lệ cược chính xác đến mức các hãng truyền thông lớn lấy làm chuẩn so sánh với thăm dò truyền thống. Đồng thời, Kalshi—được CFTC quản lý—đưa các hợp đồng sự kiện (có giới hạn) đến hàng triệu người dùng TradFi thông qua các nền tảng như Robinhood.

Câu hỏi lớn với thị trường dự đoán giờ không còn là “liệu có xảy ra không” mà là “bằng cách nào.” Ngành này đang ở ngã rẽ: Sẽ trở thành công cụ phòng ngừa rủi ro tuân thủ cho giới tài chính Phố Wall, hay là “sòng bạc” thanh khoản toàn cầu cho cộng đồng Crypto-Native?

BlockWeeks sẽ phân tích sâu về cuộc “đối đầu đường lối” này.

I. Tóm tắt điều hành

Thị trường dự đoán đang phát triển nhanh chóng theo hai hướng chính, thường xung đột:

1. “Cánh cổng hẹp” của tuân thủ (Tích hợp TradFi): Dẫn đầu bởi Kalshi, các nền tảng này theo đuổi phê duyệt pháp lý toàn diện (như từ CFTC), đóng gói “hợp đồng sự kiện” thành phái sinh tài chính tuân thủ để kết nối với các sàn môi giới như Robinhood. Con đường này rất hẹp và chậm, nhưng khi vượt qua, sẽ tiếp cận trực tiếp nguồn vốn lớn từ thị trường truyền thống.
2. “Miền viễn tây” của tự do (Tiến hóa Crypto-Native): Các nền tảng như Polymarket và các dự án xây dựng trên hạ tầng Gnosis/Azuro ưu tiên thanh khoản toàn cầu, tốc độ và đa dạng sản phẩm. Họ vận hành ở nước ngoài hoặc tập trung vào công nghệ nền tảng, chơi trò “mèo vờn chuột” với cơ quan quản lý, đặt cược rằng nhu cầu thị trường sẽ buộc nhà quản lý phải nhượng bộ.

Luận điểm chính của BlockWeeks: Đây không phải trò chơi tổng bằng không. Ngắn hạn, “vùng xám” của Polymarket sẽ tiếp tục thu hút thanh khoản và sự chú ý lớn nhất; về dài hạn, quy định (ai giành được giấy phép) và hạ tầng (ai cung cấp thanh khoản và thanh toán tối ưu) sẽ định hình thị trường cuối cùng.

II. “Bề ngoài thống nhất, bản chất khác biệt” của hai con đường

1. Cánh cổng hẹp của tuân thủ: “Thí nghiệm Phố Wall” của Kalshi

Kalshi chọn con đường khó nhất: trực tiếp xin phê duyệt từ các cơ quan quản lý Mỹ, chủ yếu là CFTC.

• Phân tích: Kalshi không xây dựng “thị trường dự đoán”—họ phát triển “phái sinh sự kiện.” Họ phải thuyết phục nhà quản lý rằng hợp đồng của mình (ví dụ: “Fed có tăng lãi suất không?”) thực sự có giá trị kinh tế và phòng ngừa rủi ro—không phải cờ bạc.
• Tiến triển: Kalshi đã ra mắt thành công các hợp đồng về sự kiện kinh tế, thời tiết và bắt đầu hợp tác với Robinhood.
• Nút thắt: Con đường này bị giới hạn bởi sức sáng tạo của nhà quản lý. CFTC rất thận trọng và chậm phê duyệt hợp đồng “sự kiện chính trị” (như kiểm soát Quốc hội), vì đây là ranh giới “cờ bạc.” Kalshi đảm bảo an toàn nhưng đánh đổi tốc độ, phạm vi và đổi mới không cần phép—những giá trị cốt lõi của Crypto.

2. Miền viễn tây của tự do: “Sòng bạc toàn cầu” của Polymarket

Polymarket là đối lập hoàn toàn. Năm 2022, họ bị CFTC phạt và hạn chế tại Mỹ vì cung cấp “quyền chọn nhị phân” chưa đăng ký. Tuy nhiên, họ vẫn tồn tại.

• Phân tích: Polymarket chứng minh nhu cầu mạnh mẽ với dự đoán sự kiện nóng—bầu cử, quyết định quản lý, tin tức người nổi tiếng. Khối lượng giao dịch trong bầu cử Mỹ 2024 (theo Dune Analytics và dữ liệu công khai) còn vượt nhiều sàn giao dịch tầm trung.
• Chiến lược: Polymarket vận hành “nước ngoài + hướng tới tuân thủ tương lai.” Họ phục vụ người dùng ngoài phạm vi quản lý (đặc biệt là Mỹ), đồng thời chuẩn bị quay lại tuân thủ thông qua các thương vụ như mua clearinghouse QCX.
• Nút thắt: Polymarket luôn đối mặt nguy cơ pháp lý. Thành công phụ thuộc vào độ trễ của nhà quản lý. Mô hình này thu hút thanh khoản nhưng tiềm ẩn rủi ro pháp lý lớn.

III. “Băng và lửa” của hạ tầng: Bài học từ Augur và chủ nghĩa thực dụng của Gnosis

Tại sao Augur kỳ cựu gần như biến mất, còn hệ sinh thái Gnosis lại phát triển âm thầm?

• Sự sụp đổ của Augur: Augur là “liệt sĩ” của chủ nghĩa lý tưởng. Họ đặt niềm tin tuyệt đối vào trọng tài “phi tập trung hoàn toàn.” Hệ thống giải quyết tranh chấp token REP quá phức tạp, chậm, tốn phí gas, dễ bế tắc khi kết quả mơ hồ. Augur thất bại vì ám ảnh với “Oracle phi tập trung hoàn hảo,” hy sinh trải nghiệm người dùng và thanh khoản.
• Chủ nghĩa thực dụng của Gnosis/Azuro: Gnosis (Omen/Azuro) rút ra bài học, không tự giải quyết các bài toán Oracle khó nhất mà chuyển sang hướng thực dụng:

1. Gnosis Conditional Tokens: Cung cấp khung hợp đồng linh hoạt cho các bên khác xây dựng ứng dụng.
2. Azuro (hệ sinh thái Gnosis): Tập trung vào giao thức thanh khoản, chuyển giao bài toán Oracle cho trọng tài tập trung hoặc Oracle bên thứ ba, đồng thời tối ưu hóa AMM và pool thanh khoản.

• Trạng thái: Azuro đang nổi lên như lớp hạ tầng B2B cho GambleFi (đặc biệt cá cược thể thao). Họ tránh tuân thủ frontend, chỉ cung cấp công cụ on-chain. Đây là chiến lược phân lớp thông minh, dễ mở rộng.

IV. “Tam giác bất khả thi” của thị trường dự đoán

So sánh các bên cho thấy “tam giác bất khả thi” của thị trường dự đoán: gần như không thể đạt đồng thời cả ba yếu tố:

1. Phi tập trung (kháng kiểm duyệt)
2. Chắc chắn về kết quả (Oracle nhanh, tin cậy)
3. Thanh khoản cao (trượt giá thấp, pool sâu)

Kalshi: Hy sinh ① (tập trung hoàn toàn) để đạt ② và (có thể) ③.

Polymarket: Hy sinh ① (bán tập trung/nước ngoài) để đạt ② (trọng tài tập trung nhanh) và ③ (thanh khoản cao).

Augur: Giữ ① và ②, hy sinh ③ (thanh khoản cạn kiệt).

Gnosis/Azuro: Tập trung cung cấp khung cho ①, để ② và ③ cho ứng dụng frontend.

Lưu ý: Đến năm 2025, mọi “người thắng” trên thị trường (đo bằng thanh khoản) đều đã thỏa hiệp về tính phi tập trung.

V. Ý định và rủi ro pháp lý

Rủi ro pháp lý cốt lõi không nằm ở “on-chain” hay “off-chain,” mà là “định nghĩa sản phẩm” và “quyền truy cập người dùng.”

1. Cờ bạc vs. Phái sinh: Mối quan tâm chính của CFTC là liệu đây là “cờ bạc” (chịu luật bang) hay “công cụ phòng ngừa rủi ro/khám phá giá có mục đích kinh tế” (được CFTC quản lý). Kalshi đang chứng minh vế sau, còn nhiều sự kiện của Polymarket vẫn bị nghi ngờ thuộc vế trước.
2. KYC/AML (quyền truy cập người dùng): Đây là cửa ngõ vào thị trường Mỹ. Do đó, thương vụ Polymarket mua QCX rất quan trọng—họ cần năng lực thanh toán và cổng fiat, người dùng tuân thủ (trong tương lai).
3. Thao túng Oracle (rủi ro cốt lõi): Ở các thị trường thanh khoản thấp hoặc dựa vào báo cáo phi tập trung, kẻ xấu có thể thao túng giá thị trường với số vốn nhỏ, thậm chí thao túng “báo cáo kết quả.”

VI. Cơ hội thực sự nổi lên

Bỏ qua rủi ro, thị trường dự đoán đang mở ra ba cơ hội rõ ràng:

1. “Hình thái nâng cao” của GambleFi: Thị trường dự đoán—đặc biệt cho thể thao, sự kiện thời sự—là mảnh đất tự nhiên của GambleFi. Azuro nổi lên như hạ tầng B2B chứng minh nhu cầu về giao thức cá cược minh bạch, công bằng hơn.
2. Nguồn thông tin Alpha (lợi nhuận vượt trội): Tỷ lệ cược của Polymarket trong bầu cử 2024 và nhiều sự kiện “SEC có phê duyệt ETF không” chứng minh độ nhạy vượt trội so với thăm dò truyền thống và phân tích chuyên gia. Các quỹ phòng hộ, tổ chức nghiên cứu đang bắt đầu (hoặc đã) coi đây là nguồn dữ liệu cảm xúc, thông tin thị trường thời gian thực giá trị cao.
3. Công cụ phòng ngừa rủi ro TradFi mới: Tiềm năng lớn nhất của Kalshi không phải là đầu cơ lãi suất Fed cho nhà đầu tư nhỏ lẻ—mà là giúp doanh nghiệp vừa và nhỏ (nông dân, xuất nhập khẩu) phòng ngừa rủi ro chuỗi cung ứng (ví dụ: cảng đóng cửa) hoặc rủi ro chính sách (ví dụ: thay đổi thuế quan). Đây là đại dương xanh hàng nghìn tỷ USD.

VII. Ba kịch bản tương lai (12–36 tháng)

Kịch bản 1: Tích hợp TradFi (Mô hình Kalshi thắng)

• Con đường: Cơ quan quản lý (CFTC/SEC) định nghĩa rõ “phái sinh sự kiện” và mạnh tay xử lý tất cả nền tảng “không giấy phép” (Polymarket buộc rút hoàn toàn khỏi Mỹ, châu Âu).
• Kết quả: Thị trường dự đoán trở thành tính năng phụ trên Robinhood, chỉ giới hạn cho các sự kiện kinh tế, thời tiết “an toàn.” Quy mô thị trường bị giới hạn bởi sức sáng tạo của nhà quản lý.

Kịch bản 2: “Miền viễn tây” nước ngoài (Mô hình Polymarket thắng)

• Con đường: Quy định tiếp tục mơ hồ, người dùng Mỹ vẫn truy cập Polymarket và các nền tảng nước ngoài qua VPN.
• Kết quả: Xuất hiện hai thị trường song song: một thị trường Mỹ nhỏ, tuân thủ; một thị trường nước ngoài lớn, thanh khoản cao, rủi ro lớn. Crypto-Native thống trị thị trường sau, thanh khoản tập trung vào sự kiện nóng.

Kịch bản 3: Hạ tầng phân lớp (Mô hình Gnosis/Azuro thắng dài hạn)

• Con đường: Nhà quản lý tập trung vào ứng dụng frontend (yêu cầu KYC/AML), nhưng trung lập hoặc không thể quản lý các giao thức nền tảng (như Gnosis Conditional Tokens).
• Kết quả: Gnosis/Azuro trở thành “giao thức TCP/IP cho thị trường dự đoán.” Nhiều frontend tuân thủ (on-chain Kalshi) và không tuân thủ (Polymarket thế hệ mới) được xây dựng trên các giao thức này. Thị trường đạt trạng thái “frontend tuân thủ, backend phi tập trung.”

VIII. Lời khuyên chiến lược cho nhà xây dựng và đầu tư

Cuộc đua thị trường dự đoán đã chuyển từ “kỹ thuật” sang “trò chơi pháp lý” và “chiến tranh thanh khoản.”

• Dành cho nhà sáng lập:

1. Đừng tái phát minh bánh xe: Đừng cố xây dựng một Augur khác (ám ảnh với Oracle phi tập trung hoàn hảo).
2. Chọn chiến trường: Vận động hành lang ở Washington (xin giấy phép như Kalshi); đến Dubai/Singapore (xây dựng thanh khoản toàn cầu như Polymarket); hoặc “bán xẻng” (xây dựng hạ tầng như Azuro).

• Dành cho nhà đầu tư:

1. Đặt cược vào kênh tuân thủ: Theo dõi sát các động thái M&A/tuân thủ của Polymarket và tiến trình tích hợp của Kalshi với các sàn môi giới lớn.
2. Đặt cược vào hạ tầng B2B: Theo dõi các chỉ số chấp nhận (TVL, khối lượng giao dịch, số dự án hệ sinh thái) của hạ tầng như Gnosis/Azuro. Trong môi trường pháp lý bất định, nền tảng cung cấp công cụ thường có rủi ro thấp nhất và lợi suất ổn định nhất.

Tuyên bố:

1. Bài viết này được đăng lại từ [PANews], bản quyền thuộc về tác giả gốc [BlockWeeks]. Nếu bạn có ý kiến về việc đăng lại, vui lòng liên hệ đội ngũ Gate Learn, chúng tôi sẽ xử lý kịp thời.
2. Miễn trừ trách nhiệm: Quan điểm và ý kiến trong bài viết này hoàn toàn thuộc về tác giả và không cấu thành lời khuyên đầu tư.
3. Các phiên bản ngôn ngữ khác của bài viết này do đội ngũ Gate Learn dịch. Trừ khi Gate được đề cập, các bản dịch không được sao chép, phân phối hoặc đạo văn.