10.11 kripto dünyası kara kuğası ve CS2 aksesuar pazarının çöküşünü bizzat deneyimledim, "aracıların" ölüm tuzağını keşfettim.

Yazı: Şemsiye, Derin Akıntı TechFlow

Tüm finansal rollerde, aracılar genellikle en istikrarlı ve en düşük riskli varlıklar olarak görülür. Çoğu durumda, yön tahmin etmelerine gerek yoktur, sadece piyasaya likidite sağlayarak yüksek kar elde edebilirler, bu da onları piyasadaki en güvenli “kira” pozisyonları haline getirir.

Ancak, kara kuğu olayları ortaya çıktığında, bu orta sınıf aracıların daha üst düzeydeki oyuncular tarafından ezilmekten kaçınması da zorlaşıyor. Daha ironik olanı, en profesyonel, en güçlü finansal kaynaklara sahip ve en sıkı risk kontrolü uygulayan kurumların, aşırı olaylarda genellikle perakende yatırımcılardan daha fazla kayıplar yaşamasıdır; bu, onların yeterince profesyonel olmamasından değil, ticari modellerinin sistematik riskleri ödemek zorunda kalmasından kaynaklanmaktadır.

Bir hem kripto para piyasasında işlem yapan hem de CS2 eşyaları pazarına ilgi duyan biri olarak, son zamanlarda iki kara kuğu olayının tanığı oldum. Bu iki sanal varlık ticaretinde keşfettiğim olguları ve bu olguların arkasında yatan dersleri konuşmak istiyorum.

İki siyah kuğu, aynı kurban.

11 Ekim'de, borsa açıldığında sistem hatası nedeniyle bana bazı altcoinleri eksik saydığını düşündüm, ta ki bir kez daha güncelleyip değişiklik olmadığını gördüğümde bir şeylerin yanlış olduğunu fark edene kadar. Twitter'ı açtığımda ise piyasanın “patladığını” öğrendim.

Bu kara kuğu olayında, küçük yatırımcılar büyük kayıplar yaşasa da, daha büyük zararların kripto para dünyasındaki “aracılar” aşamasında gerçekleşmesi muhtemeldir.

Aracıların aşırı piyasa koşullarıyla karşılaştıklarında yaşadığı kayıplar rastgele bir durum değil, yapısal risklerin kaçınılmaz bir yansımasıdır.

11 Ekim'de Trump, Çin mallarına %100 tarife uygulayacağını duyurdu ve bu, kripto pazarında tarihin en büyük tasfiye olayını tetikledi. 19 ile 19.4 milyar dolar arasındaki tasfiye miktarının yanı sıra, piyasa yapıcıların kayıpları muhtemelen daha da ağır oldu. Wintermute, risk kontrol ihlalleri nedeniyle ticareti durdurmak zorunda kaldı ve Selini Capital, Cyantarb gibi hedge fonları 18 milyon ile 70 milyon dolar arasında kayıplar yaşadı. Normalde likidite sağlayarak istikrarlı kazanç elde eden bu kuruluşlar, 12 saat içinde aylık veya yıllık birikimlerinin kaybına uğradı.

En ileri düzeydeki niceliksel modeller, en eksiksiz risk sistemleri, en güncel piyasa bilgileri, ancak bu avantajlar kara kuğu önünde tamamen etkisiz hale geliyor. Eğer onlar bile kaçamıyorsa, bireysel yatırımcıların ne gibi bir şansı var?

12 gün sonra, başka bir sanal dünyada neredeyse aynı senaryo gerçekleşti. 23 Ekim'de, V şirketi CS2'de yeni "Değiştirme Mekanizması"nı tanıttı ve oyunculara 5 nadir seviye kaplamayı bıçak veya eldiven kaplamasına dönüştürme imkanı sundu. Bu mekanizma, mevcut nadirlik sistemini anında değiştirdi; bazı bıçak kaplamalarının fiyatı on binlerden birkaç bin liraya düştü, daha önce kimsenin dikkat etmediği nadir seviye kaplamaların fiyatı ise on beş liradan iki yüz liraya kadar fırladı. Yüksek fiyatlı envanter bulunduran aksesuar tüccarlarının yatırım depoları anında %50'den fazla küçüldü.

Kendimde yüksek fiyatlı CS2 eşyası olmasa da, bu çöküşün sonuçlarını çeşitli şekillerde deneyimledim. Üçüncü taraf eşya ticaret pazarında, eşya satıcılarının hızlı bir şekilde alım siparişlerini kaldırması, işlem fiyatlarının düşmesine neden oldu. Kısa video platformlarında, eşya satıcılarının zararlarını ağlayarak anlattığı ve V şirketine hakaret ettiği videolarla dolup taşıyor; ancak daha fazlası, bu ani olay karşısında yaşanan şaşkınlık ve çaresizlik.

İki görünüşte birbirleriyle alakasız pazar, muazzam bir benzerlik sergiliyor: Kripto pazarındaki piyasa yapıcılar ve CS2 eşyaları satıcıları, biri Trump'ın tarife politikasıyla, diğeri V şirketinin kural değişiklikleriyle yüzleşiyor, ancak ölüm şekilleri neredeyse aynı.

Bu, ara birimlerin kâr modelinin kendisinin sistematik riskler barındırdığına dair daha derin bir gerçeği de ortaya koyuyor gibi görünüyor.

"Aracı"nın karşılaştığı çifte tuzaklar

Aracıların var olduğu gerçek zorluk, likidite sunabilmek için büyük miktarda stok tutmaları gerektiğidir, ancak aşırı piyasa koşulları karşısında, iş modelleri ölümcül bir zayıflığı açığa çıkarmaktadır.

Kaldıraç ve Tasfiye

Piyasa yapıcıların kar modeli, kaldıraç kullanmaları gerektiğini belirler. Kripto piyasasında, piyasa yapıcıların birden fazla borsada aynı anda likidite sağlamaları gerekir; bu da onlardan büyük miktarda sermaye bulundurmalarını talep eder. Sermaye verimliliğini artırmak için genellikle 5-20 kat kaldıraç kullanırlar. Normal piyasalarda, bu sistem iyi çalışır; küçük dalgalanmalar istikrarlı fiyat farkı getirirken, kaldıraç kârı artırır.

Ancak 11 Ekim'de, bu sistem en büyük “düşmanı” ile karşılaştı: aşırı piyasa koşulları + borsa çökmesi.

Aşırı piyasa koşulları geldiğinde, piyasa yapıcılar büyük miktarda borç alarak kaldıraçlarını sıfırlanır, borsa üzerinde büyük bir sıfırlama emri akışı olur ve sistem aşırı yüklenip çökebilir. Daha da ölümcül olanı, borsanın çökmesi sadece kullanıcıların ticaret arayüzünü kesmekle kalmaz, gerçek sıfırlama işlemi hâlâ devam eder, bu da piyasa yapıcıların en umutsuz anlarının yaşanmasına neden olur - kendi pozisyonlarının sıfırlanmasını gözlemlemek ve teminat eklemek için hiçbir şey yapamamak.

10.11 tarihinde sabah üçte, BTC, ETH gibi ana akım kripto paralar kısa sürede sert bir düşüş yaşadı, altcoinlerde ise bazıları doğrudan “sıfıra” düştü, piyasa yapıcıların uzun pozisyonları zorla kapatıldı → sistem otomatik satış yaptı → piyasa paniğini artırdı → daha fazla pozisyon tasfiye edildi → borsa çöktü → alıcılar alım yapamadı → daha büyük bir satış baskısı oluştu. Bu döngü bir kez başladıktan sonra durdurulamaz.

Ancak CS2 eşya piyasası kaldıraç ve likidasyon mekanizmasına sahip olmamasına rağmen, eşya tüccarlarının karşılaştığı başka bir yapısal tuzak var.

V şirketi "Yenileme Mekanizması"nı güncellediğinde, aksesuar tüccarlarının hiçbir uyarı mekanizması yoktu. Onlar fiyat hareketlerini analiz etme, pahalı kaplamalar için tanıtım materyalleri hazırlama ve piyasa duygusunu kışkırtma konusunda uzmandır, ancak bu bilgiler kural koyucuların önünde hiçbir anlam ifade etmez.

Çıkış mekanizması çalışmıyor

Kaldıraç ve tasfiye ile birlikte iş modeliyle ortaya çıkan yapısal risklerin yanı sıra, çıkış mekanizması da “aracıların” büyük kayıplar yaşamasının temel nedenlerinden biridir. Kara kuğu olaylarının meydana geldiği an, piyasanın en fazla likiditeye ihtiyaç duyduğu andır, aynı zamanda aracıların en çok kaçmak istediği zamandır.

11 Ekim'de kripto para piyasası çöküş yaşarken, piyasa yapıcılar büyük miktarda uzun pozisyona sahipti. Tasfiye edilmemek için ek teminat yatırmaları veya pozisyon kapatmaları gerekiyordu. Bu piyasa yapıcıların risk yönetimi “işlem yapılabilir” temel öncüsüne dayanıyordu, ancak o dönemde büyük miktarda tasfiye verisi nedeniyle sunucular işlem yapamadı ve piyasa yapıcıların planları doğrudan kesildi, bu da onların pozisyonlarının büyük ölçüde tasfiye edilmesine sadece göz yummalarına neden oldu.

CS2'nin eşyaların ticaret pazarında, ticaret, piyasanın “satın alma” listesindeki birçok eşya tüccarının sağladığı likidite için enjekte ettiği büyük miktarda para ile bağımlıdır. Güncellemeler yayımlandıktan sonra, haberi ilk gören perakende yatırımcılar ellerindeki kaplamaları “satın alma” için anında satarken, eşya tüccarları bir şeylerin yanlış gittiğini fark ettiklerinde, çoktan büyük kayıplar yaşamışlardır. Eğer kendileri de bu satış ordusuna katılırsa, ellerindeki varlıkların değeri daha da düşecektir. Sonuç olarak, bu eşya tüccarları bir çıkmazın içine düşerek piyasa paniğinin en büyük kaybedeni haline geliyor.

“Fark kazancı” iş modeli “likidite” üzerine kuruludur, ancak sistematik riskler ortaya çıktığında, likidite aniden buharlaşır - ve aracılar tam olarak en fazla pozisyona sahip olan ve likiditeye en çok ihtiyaç duyan kişilerdir. Daha da öldürücü olan, çıkış yolunun en çok ihtiyaç duyulduğu anda işlevsiz hale gelmesidir.

Bireysel yatırımcılara getirdiği dersler

Kısa bir süre içinde, iki popüler sanal varlık ticaret piyasasında kendi sektörlerinde tarihlerinin en büyük kara kuğu olayları meydana geldi ve bu tür bir tesadüf, bireysel yatırımcılara önemli bir ders verdi: Görünüşte sağlam stratejiler genellikle en büyük riski barındırır.

Araç stratejisi, çoğu zaman istikrarlı küçük kazançlar elde edebilir, ancak kara kuğu olaylarında büyük kayıplarla karşılaşır. Bu kazanç dağılımının asimetrik olması, geleneksel risk ölçüm göstergelerinin gerçek riski ciddi şekilde düşük değerlendirmesine yol açar.

Bu tür bir gelir stratejisi, rayların üzerinde madeni para toplamak gibidir; %99 oranında para güvenle toplanabilir, ancak %1 oranında tren geldiğinde kaçmak için zaman kalmaz.

Portföy oluşturma açısından, aracılara aşırı bağımlı olan yatırımcıların risk maruziyetlerini yeniden değerlendirmeleri gerekmektedir. Kripto piyasası piyasa yapıcılarının kara kuğu olaylarındaki kayıpları, piyasa nötr stratejilerin bile sistematik riski tamamen izole edemeyeceğini göstermektedir. Piyasa aşırı bir durumla karşılaştığında, herhangi bir risk kontrol modeli başarısız olabilir.

Daha önemlisi, yatırımcıların “platform riskinin” öneminin farkında olmaları gerekir. İster borsa kurallarındaki değişiklikler, isterse oyun geliştiricilerinin mekanizma ayarlamaları olsun, bu durum anında piyasa dalgalanmalarını değiştirebilir. Bu tür bir risk, yalnızca yatırımın çeşitlendirilmesi veya hedge stratejileri ile tamamen ortadan kaldırılamaz; bunun yerine kaldıraç azaltılarak ve yeterli likidite tamponu sağlanarak yönetilebilir.

Bireysel yatırımcılar için bu olaylar, dikkate alınabilecek bazı koruma stratejileri de sunuyor. İlk olarak, “çıkış mekanizmasına” olan bağımlılığı azaltmak, özellikle yüksek kaldıraçlı sözleşme oyuncuları için önemlidir; bu tür kısa süreli düşüşlerde, teminatı tamamlamak için yeterli fon olsa bile, zamanında tamamlayamama veya tamamlayamama durumu yaşanabilir.

Güvenli bir yer yoktur, sadece makul risk tazminatı vardır.

190 milyar doların tasfiyesi, yüksek fiyatlı mücevherlerin %70 değer kaybetmesi. Bu para yok olmadı, sadece 'fark kazananlar'dan 'temel kaynakları kontrol edenler'e geçti.

Kara kuğunun önünde, temel kaynaklara sahip olmayan herkes, ister bireysel yatırımcı ister kurum olsun, mağdur olabilir. Kurumlar daha fazla kayıp yaşar çünkü büyüklükleri daha fazladır; bireysel yatırımcılar ise daha kötü kayıplar yaşar çünkü yedek planları yoktur. Ama aslında herkes aynı şeye bahse giriyor: sistemin kendi ellerinde çökmeyeceğine.

Farkı kazanıyorsun sanıyorsun, aslında sistematik risk için ödeme yapıyorsun ve risk geldiğinde, seçme hakkın bile yok.